De arbeidsrechtexperts van Brightmine delen de belangrijkste kennis over dit onderwerp met je op deze pagina.

Lees hier alles over: 

• Praktische tips bij het opstellen en uitvoeren van proeftijd

• Wettelijke regels en voorwaarden van een proeftijd

• Is een proeftijd verplicht?

• Verval van proeftijd / ongeldigheid

• Ontslag in de proeftijd: wat mag wel, wat niet

Wat zijn de wettelijke regels en voorwaarden van een proeftijd?

Een proeftijdbeding stelt tijdelijk de in Nederland geldende ontslagbescherming buiten werking. Deze ‘rechteloze’ periode kan voor de werknemer vergaande gevolgen hebben. Daarom moeten de regels voor een geldige proeftijd streng genoeg zijn.

Als een proeftijd niet aan de wettelijke eisen voldoet, is die niet geldig overeengekomen. Dat betekent dat tussen partijen in het geheel géén proeftijd is overeengekomen, en een ontslag tijdens die vermeende proeftijd is dan niet geldig.

Een proeftijd is alleen geldig als deze voldoet aan de volgende eisen (art. 7:652 BW). De proeftijd is: 

• schriftelijk is overeengekomen; én
• voor de werkgever en de werknemer gelijk is; én
• de duur niet langer is dan:
  • twee maanden bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd of een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van twee jaar of langer;
  • één maand bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van twee jaar of korter of als het einde van de arbeidsovereenkomst niet op een kalenderdatum is gesteld (bijvoorbeeld als de arbeidsovereenkomst is aangegaan voor de duur van een bepaald project).
  • een proeftijd die is overeengekomen in een tijdelijke arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van zes maanden of korter is sowieso niet geldig. 

Let op: de proeftijd moet schriftelijk worden overeengekomen 

Je mag niet afwijken van de regel dat de proeftijd schriftelijk moet zijn overeengekomen. Een proeftijd die niet schriftelijk is overeengekomen, is nooit geldig. Een proeftijdbeding mag worden opgenomen in de arbeidsovereenkomst of in een aparte overeenkomst. Het mag ook in een personeelsreglement komen te staan, op voorwaarde dat:

• dit reglement uitdrukkelijk op de arbeidsovereenkomst van toepassing is verklaard; én
• de werkgever kan bewijzen, dat de werknemer een exemplaar van het reglement heeft ontvangen.

Voorbeelddocument proeftijdbeding voor Brightmine abonnees

In Brightmine HR & Compliance Center vinden abonnees een handig voorbeelddocument proeftijdbeding (Word-template) die je zó kunt overnemen. Ook vind je allerlei praktijkvoorbeelden, jurisprudentie, checklists en alle actuele wet- en regelgeving rondom de proeftijd. Voorkom fouten, beperk risico’s en voel je 100% zeker van je zaak met Brightmine. 

Is een proeftijd verplicht?

Nee, een proeftijd is niet verplicht. Je mag ervoor kiezen om geen proeftijd op te nemen in het contract. In dat geval gelden direct de reguliere regels voor opzegging.

Wanneer is er sprake van een ongeldige proeftijd?

Een proeftijd die niet voor beide partijen gelijk is, of waarin de maximaal toegestane duur van de proeftijd wordt overschreden, is ongeldig (art. 7:652 lid 8 BW).

Een ongeldige proeftijd is vanaf het begin af aan ongeldig. Een proeftijd van bijvoorbeeld drie maanden, is ook de eerste maand niet geldig. Het hele proeftijdbeding wordt als niet overeengekomen beschouwd. Dit wordt wel de ‘ijzeren proeftijd’ genoemd. 

Een voorbeeld uit de praktijk

Werkgever X en werknemer Y hebben een arbeidsovereenkomst van acht maanden gesloten. Daarin is een proeftijd van één maand opgenomen die alleen voor de werkgever geldt. Nu de proeftijd niet voor beide partijen gelijk is, is het proeftijdbeding niet geldig en wordt de proeftijd geacht nooit te hebben bestaan. Als werkgever X de werknemer binnen één maand (in principe een geldende termijn voor een proeftijd bij deze arbeidsovereenkomst) ontslaat, is het ontslag toch niet geldig. 

Tip: in Brightmine HR & Compliance Center vind je allerlei praktijkvoorbeelden én recente jurisprudentie over het onderwerp proeftijd. Zo sta je er niet alleen voor als je een lastige case te pakken hebt. 

Ontslag in de proeftijd: wat mag wel en wat niet?

Als je met de werknemer een geldige proeftijd hebt afgesproken, kunnen beide partijen tijdens die termijn de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang opzeggen. De regels voor dit ‘proeftijdontslag’ staan in artikel 7:676 BW. 

Gelden de opzegverboden ook in de proeftijd? 

Tijdens de proeftijd zijn de opzegverboden van artikel 7:670 en 7:670a BW niet van kracht (art. 7:670a lid 2 sub b BW). Dat betekent dat het dienstverband tijdens de proeftijd met onmiddellijke ingang kan worden opgezegd, ook als een werknemer:

• ziek of zwanger is;
• zorg- of ouderschapsverlof geniet; en/of
• lid is van de ondernemingsraad. 

Let op: Het proeftijdontslag is alleen geldig als het binnen de proeftijd is gegeven. Het ontslag moet de werknemer dus voor het einde van de proeftijd moet hebben bereikt. 

Lees hier ook het antwoord op de HR-vraag: mag je een proeftijd opnemen bij een nieuwe functie?

Wanneer is er sprake van discriminatoir ontslag? 

De vrijheid om een dienstverband tijdens de proeftijd op te zeggen is groot, maar niet onbeperkt. Zo mag je een arbeidsovereenkomst ook tijdens de proeftijd niet opzeggen wegens ziekte of zwangerschap. Dat zou het ontslag discriminatoir maken, en zo’n ontslag (art. 7:646 t/m 7:649 BW) is nooit toegestaan, óók niet tijdens de proeftijd. Een ontslag tijdens proeftijd, dat in strijd met de regels van gelijke behandeling is vernietigbaar. Dat betekent dat een geslaagd beroep daarop tot gevolg heeft dat het ontslag niet heeft plaatsgevonden, en dat het dienstverband dus niet is geëindigd. 

Onze 4 HR-tips bij het opstellen en uitvoeren van een proeftijd

Het lijkt misschien niet zo ingewikkeld, toch ontstaat er regelmatig gedoe rondom de proeftijd. Als HR-professional wil je 100% zeker van je zaak zijn en juridische missers voorkomen. 

1. Blijf altijd alert op discriminate en documenteer goed. Zeker wanneer het gaat om een zwangere of zieke werknemer moet je extra voorzichtig zijn. 
2. Gebruik een juridisch geverifieerd template voor een proeftijdbeding. In Brightmine HR & Compliance Center vind je een handig Word-template, opgesteld door arbeidsrechtadvocaten. Zo weet je zeker dat je goed zit. 
3. Check onze praktijkvoorbeelden en jurisprudentie als je een situatie hebt waarover je twijfelt 
4. Bekijk altijd de cao-afspraken: sommige cao’s wijken af van standaard wetgeving. Wist je dat wij de grootste cao-databank van Nederland hebben? Hierin vergelijk je eenvoudig 2000+ cao’s. De cao-informatie wordt bijgehouden door de FNV. Zo weet je zeker dat je geen wijziging of update mist. Handig! 

Over Brightmine HR & Compliance Center 

Brightmine HR & Compliance Center (onderdeel van RELX) is al meer dan 20 jaar marktleider in HR-tools. Door slimme technologie zoals AI te combineren met de kennis van juristen en arbeidsrechtexperts, maken we informatie praktisch toepasbaar én betrouwbaar.